Kawalan ng Diwang Makabansa Bilang Sanhi ng Kabiguan ng mga Pag-aalsa

Sa tatlong dang pag-aalsa ang nangyari sa bansa. Bagamat nabigong lahat ang pag-aalsa ng mga Pilipino laban sa mga Espanyol. Dahil na din sa kawalan ng pambansang pagkakaisa. Karaniwang pansarili ang dahilan at panrehiyon lamang ang partisipasyon ng mga kasama sa pag-aalsa. Maging ang makikinabang sa ipinaglalaang layunin ng mga pag-aalsa ay masasabing local din. Bunga nito, maituturing lamang na patriotism o pagmamahal sa particular ang damdaming nagbuklod sa mga pag-aalsa.

Naging matagumpay ang mga Espanyol sa paghadlang sa pagkabuo ng kamalayang pambansa ng mga Pilipino. Epektibo ang pagpapatupad ng estratihiyang divide et impera (divide and conquer) para hadlangan ang pagkabubuklod ng mga Pilipino bilang isang bansa. Sinamantala ng mga Espanyol ang sinaunang pagkawatak-watak ng mga Pilipino bilang magkahiwalay na barangay, pangkat-etniko, at at antas ng katayuan sa lipunan. Sa pamamagitan ng pagpapalaganap ng komedya at dulang tulad ng moro-moro, hindi lamang pinanatiling buhay kundi higit pang pinag-alab ng mga Espanyol ang takot, galit, at pagkamuhing mga kristiyano at muslim sa isa’t isa.

Sa halip ng kapangyarihan ang mga datu at raja, ipinaloob lamang sila sa estruktura ng kapangyarihang kolonyal. Kapalit ng pagtanggap at pagpapasailalim sa kapangyarihang Espanyol, binigyan ang datu at raja at kanilang pamilya ng mga pribelihiyon. Dahil ang dating mga raja at datu ang nagpapatupad ng mga patakaran, hinadlangan nito ang maagang pagkamulat ng mga Pilipino sa paghahari ng mga mananakop.